Potensi penternakan ulat sagu sebagai sumber pendapatan kedua bagi masyarakat luar bandar semakin mendapat perhatian, terutamanya dalam kalangan penduduk kampung di sekitar Mukah. Usaha penternakan secara kecil-kecilan yang dijalankan secara individu mahupun berkumpulan telah menunjukkan hasil yang menggalakkan, sekaligus membuka peluang ekonomi baharu untuk meningkatkan taraf hidup penduduk setempat.
Salah seorang individu yang aktif dalam penternakan ulat sagu ini ialah Puan Maria, seorang penduduk Kampung Sesok Baru, Mukah. Berdasarkan tinjauan lapangan yang dijalankan baru-baru ini, beliau kini mengusahakan lebih 500 besin untuk menternak ulat sagu di kawasan sekitar rumahnya. Menurut beliau, hasil daripada usaha ini mampu memberikan pendapatan bulanan sekitar RM1,300 hingga RM4,000, bergantung kepada musim dan keperluan pasaran.
“Saya mula dengan hanya beberapa besin, tetapi selepas melihat hasilnya yang lumayan, saya teruskan sehingga sekarang. Sekurang-kurangnya ada duit tambahan untuk perbelanjaan keluarga,” jelas beliau dalam pertemuan tersebut.
Selain usaha individu, penternakan secara berkumpulan juga membuktikan keberkesanan pendekatan kerjasama dalam menjana pendapatan. Tinjauan kedua telah menemukan satu kumpulan penternak ulat sagu yang dikenali sebagai Si’et Mukah, yang turut beroperasi di Kawasan Pasar Mukah. Kumpulan ini terdiri daripada lima orang ahli, dan mereka telah berjaya mengeluarkan sebanyak satu tan metrik ulat sagu dari tempoh April 2024 hingga Februari 2025. Jumlah ini membolehkan mereka meraih pendapatan kasar yang dianggarkan mencecah RM60,000 dalam tempoh kurang daripada setahun.
Menurut jurucakap kumpulan tersebut, penternakan dilakukan secara berjadual dan terancang, dengan fokus kepada kebersihan, kesegaran bahan mentah serta strategi pemasaran yang aktif. Mereka kini sedang dalam proses memperluas pengeluaran melalui penambahan besin ternakan dan meneroka pasaran di luar Mukah, termasuk secara dalam talian.
Ulat sagu, yang merupakan larva kepada kumbang merah (Rhynchophorus ferrugineus), secara tradisinya menjadi makanan istimewa dalam masyarakat Melanau. Namun kini, nilainya semakin meningkat bukan sahaja sebagai produk makanan eksotik yang digemari pelancong dan penggemar makanan tradisional, tetapi juga sebagai sumber pendapatan berpotensi tinggi bagi golongan luar bandar.
Usaha seperti ini selaras dengan objektif pembangunan ekonomi komuniti luar bandar yang menekankan keusahawanan berasaskan sumber tempatan. Tambahan pula, modal permulaan yang tidak terlalu tinggi dan kaedah penternakan yang tidak memerlukan kawasan luas menjadikan aktiviti ini sesuai untuk dilaksanakan oleh pelbagai golongan – termasuk belia, suri rumah, pesara dan golongan B40.
Sokongan daripada agensi kerajaan, pertubuhan bukan kerajaan (NGO) dan syarikat swasta sangat penting bagi memajukan industri mikro ini ke tahap seterusnya. Bantuan dalam bentuk latihan teknikal, peralatan ternakan, khidmat nasihat serta akses kepada pasaran boleh membantu para pengusaha meningkatkan kapasiti dan keberkesanan operasi mereka.
Sebagai rumusan, penternakan ulat sagu bukan sahaja menyumbang kepada peningkatan pendapatan penduduk kampung, tetapi juga berperanan memelihara warisan budaya masyarakat tempatan. Usaha berterusan seperti yang dilakukan oleh Puan Maria dan kumpulan Si’et Mukah menunjukkan bahawa produk tempatan boleh dimajukan menjadi industri bernilai tinggi jika diberikan perhatian dan sokongan yang sewajarnya.